Bohaterowie wśród komet - 17 dni do peryhelium C/2012 S1 (ISON)

Aktualności  z życia komety C/2012 S1 (ISON)
Przewidywana jasność	6,7 - 6,2 mag
Współrzędne na niebie	R.A.: 12h 24m 44s Dec.: -3° 14' 16"
Wschód	2:58
Gwiazdozbiór	Panna
Odległość od Słońca	106 060 000 km
Odległość od Ziemi	142 620 000 km

 Znaczna większość komet muskających Słońce nie jest w stanie przetrwać zbliżenia do naszej Gwiazdy. Jednakże co jakiś czas oczom badaczy na całym świecie ukazują się obiekty, które mimo, że skazane na zagładę, przelatują obok Słońca, nie ulegając destrukcji. Takie ciała można nazwać bohaterami, którzy odważnie stawili czoła stawianemu przed nimi wielkiemu wyzwaniu i wyszli z niego z tarczą.

Najlepszym przykładem komety, która "oszukała przeznaczenie" jest C/2011 W3 (Lovejoy), która w grudniu 2011 roku zaskoczyła wszystkich astronomów, niespodziewanie przeżywając spotkanie ze Słońcem.

Została odkryta przy użyciu teleskopu naziemnego 29 listopada 2011 r. przez Terry'ego Lovejoy'a - znanego australijskiego odkrywcę komet. Miała wówczas nieco ponad 100 m i odznaczała się dość dużą jasnością jak na Sungrazera - gdyby nie jej większa od przeciętniej jasność, zostałaby odkryta pewnie dopiero przez SOHO. Później była obserwowana przez sondy STEREO, 12-14 grudnia ukazując się jednej z nich jako jasny obiekt z wyraźnym warkoczem. Kiedy znalazła się bliżej Słońca, możliwe stały się jej obserwacje przez sondę SOHO, która zarejestrowała jej wzrost jasności im bliżej Słońca się znajdowała.

Z uwagi na jej bardzo bliską Słońcu odległość w trakcie peryhelium, praktycznie wszyscy przewidywali, że kometa całkowicie wyparuje w pobliżu Słońca. Lovjoy minęła naszą Gwiazdę w odległości zaledwie 0,005489 j.a. Jest to wielkość bardzo charakterystyczna dla komet z grupy Kreutza. W przeciwieństwie do innych komet tego typu, C/2011 W3 nie wyparowała przez bardzo wysokie temperatury ani nie została rozerwana przez siły pływowe wynikające z ogromnego oddziaływania grawitacyjnego Słońca. Jej przetrwanie zarejestrowało SDO - kometa przebywała wówczas przez słoneczną koronę. Była to dopiero druga w historii kometa, którą zauważono na zdjęciach Solar Dynamics Observatory, zajmującej się badaniem aktywności słonecznej. Pierwsze momenty po przetrwaniu udokumentowała europejska PROBA2, rejestrując obraz komety tuż po wyłonięciu się z drugiej strony Gwiazdy.  W trakcie bardzo bliskiego przelotu obok Słońca kometa Lovjoy straciła swój warkocz na jakiś czas. Kiedy wróciła w pole widzenia SOHO, obserwatorzy zauważyli tworzący się nowy warkocz.

Było to zdumiewające zjawisko, obserwowane także przez STEREO. Powyższy film wyjaśnia istotę zagubienia warkocza przez kometę.

Innymi kometarnymi bohaterami były Wielkie Komety z XIX wieku. W latach 1880, 1882 i 1887 na niebie pojawiły się 3 jasne komety z grupy Kreutza, widoczne z Ziemi gołym okiem.

Nazwa komety	Peryhelium	Data peryhelium
C/1882 R1	0,00775	1882
C/1880 C1	0,00549	1880
C/1887 B1	0,00483	1887

Wszystkie z podanych obiektów przetrwały zbliżenie do Słońca, ale nie ma danych mówiących o tym, czy doszło do fragmentacji któregoś z nich w trakcie peryhelium.

Istnieją także komety muskające Słońce, które przetrwały jedynie częściowo, ulegając fragmentacji w czasie peryhelium. Taki los spotkał m.in. 96P/Machholz, od którego w 2012 r. w trakcie przechodzenia przez peryhelium, oderwały się dwa odłamki. 

Znanym przykładem tego typu obiektów jest również 73P/Schwassman-Wachmann, która każdorazowo rozczłonowuje się podczas zbliżania do Słońca. 

73P/Schwassman-Wachmann, od której odłączył się jej fragment

73P jest znana astronomom od 1930 roku i należy do rodziny komet krótkookresowych Jowisza. Powraca w rejony bliskie Słońcu co 5 lat, dalej się fragmentując. Najbardziej znany powrót komety miał miejsce w 2006 roku, kiedy naliczono około 60 mniejszych fragmentów odłączających się od 73P B. 

Od jutra na moim blogu ruszy Kometarne Q&A! Od tego czasu kometarne informacje będą pojawiały się już codziennie. Jeśli masz jakieś pytania na temat komet, zapytaj mnie przez maila (sabat.mikolaj.j@gmail.com), a wkrótce odpowiedź pojawi się na blogu w ramach Q&A!

Następny artykuł z serii Kometarny Miesiąc będzie wstępem do teoretycznych rozważań tego, co może zdarzyć się z kometą w czasie zbliżenia do Słońca - Jak przetrwać w świecie komet?

Każdy bohater ma swoją słabość. Achilles miał piętę, Herkules...?! (to akurat zły przykład) A jaką słabość miała kometa C/2011 W3 (Lovejoy)? Odpowiedź w komentarzu od czytelnika !