Czym są katadioptryki? cz. 2: Układ Schmidta

Schmidt-Cassegrain (SCT)

Wynaleziona w 1931 r. przez Bernharda Schmidta kamera doczekała się swej modyfikacji 9 lat później przez  Jamesa Bakera, który połączył korektor Schmidta z układem Cassegraina, uzyskując teleskop Schmidta-Cassegraina - system optyczny, który jest obecnie najpopularniejszym katadioptrykiem łatwo dostępnym w sprzedaży dla każdego miłośnika astronomii. Jego wielkim atutem praktycznym jest mała masa i krótka tuba, co sprawia, że tego typu teleskopy są mobilne i nie wymagają bardzo drogich montaży o wielkiej nośności. Większe SCT uważane są za sprzęt uniwersalny, zarówno do planet, jak i obiektów głębokiego nieba, a mniejsze z uwagi na długą ogniskową i dobrą korekcję aberracji chromatycznej polecane są najczęściej przy obserwacjach planetarnych.

Teleskopy Schmidta-Cassegraina składają się z dwóch luster sferycznych lub dwóch asferycznych albo kombinacji obu typów. Rolę korektora spełnia płasko asferyczna lub obustronnie asferyczna płytka Schmidta. Pod względem budowy teleskopy SCT możemy podzielić na kompaktowe i nie-kompaktowe. Te pierwsze charakteryzuje obecność korektora w ognisku zwierciadła głównego lub w jego bliskim pobliżu przy mocno zakrzywionym lustrze wtórnym. Skutkuje to skróceniem długości tuby kosztem obarczania krzywizną pola. Z kolei nie-kompaktowa wersja zakłada umieszczenie korektora dokładnie pośrodku krzywizny zwierciadła (dwukrotności ogniskowej LG), co daje lepszą korekcję aberracji i bardziej płaskie pole w porównaniu do kompaktowej wersji, ale skutkuje zwiększeniem długości tuby.

Teleskopy systemu Schmidt-Cassegrain są zwykle długoogniskowe – najmniejszy produkowany SCT Celestron C5 Spotter ma ogniskową równą 1250 mm, a więc analogicznie również światłosiła musi być słabsza niż np. w najbardziej popularnych reflektorach Newtona i wynosi ona zwykle nieco ponad f/10.

Obecnie w produkcji masowej stosuje się kompaktową wersję teleskopu Schmidta-Cassegraina. Dzięki retuszowanemu lustru wtórnemu posiadają one dosyć dobrą korekcję komy, którą w pewnym stopniu obarczone są wszystkie katadioptryki (poza ACF).

Teleskopy Schmidta-Cassegraina są najbardziej popularnym typem teleskopu w USA, jednak w Polsce przegrywają z Newtonami. Firmy produkujące ten rodzaj teleskopu to m.in. Celestron, Meade, czy Vixen. Na świecie, podobnie jak i w Polsce, najchętniej kupowane są SCT produkcji Celestrona -  Polacy najczęściej wybierają C8”, jednak nietrudno znaleźć również posiadaczy C11”, czy C14”.

Wybrane teleskopy Schmidta-Cassegraina

Apertura	Celestron	Meade	Vixen
≤ 5”	C5 Spotter Scope,        Omni XLT 127, NexStar 5SE	brak	brak
6”-10”	C6: R-GT, N-GT SkyProdigy 6” NexStar: 6SE, 8SE CPC: 800 XLT, 925 XLT EdgeHD:  8”, 9.25”	LS: 6”, 8” LT: 6”, 8” LX200: 8”, 10” LX90: 8”, 10”	VC200-LDG 200mm *
10” <	C14-S XLT EdgeHD: 11”, 14”	LX200: 12”, 14” LX90 12”	VMC260L *

*-  teleskopy Vixena to zmodyfikowane układy Cassegraina opierające się na SCT.

W trzeciej części sporo na temat popularnego układu Maksutova-Cassegraina
→ Część 3: Maksutov-Cassegrain